| Βασιλεία των Ρωμαίων Ῥωμανία Cesarstwo Rzymian Romania | ||||
| ||||
| ||||
| Hymn: Πολυχρόνιον (Daj wiele lat, O Panie Boże!) | ||||
| ||||
| Konstytucja | Konstytucja Cesarstwa Rzymian z 1859r. | |||
| Język urzędowy | grecki | |||
| Język używany | pontyjski, ormiański, aramejski, arabski, koptyjski, berberyjski, serbskochorwacki, węgierski, wołoski, berberyjski, perski, kurdyjski, włoski, polski, griszes | |||
| Stolica | Konstantynopol | |||
| Ustrój polityczny | demokratyczny | |||
| Typ państwa | monarchia parlamentarna | |||
| Głowa państwa | Cesarz Kleofas d'Comche | |||
| Zależne od | Imperium Osmańskie
(1372 − 1403 i 1424 − 1453) | |||
| Szef rządu | Mesazon Roman Vorsettis | |||
| Powierzchnia • całkowita |
6 434 150 km² | |||
| Jednostka monetarna | Histamenon (ΙΝΡ) | |||
| Historia Cesarstwa Romanii | ||||
| Data powstania | 395 | |||
| Podział cesarstwa | na część wschodnią i zachodnią
(395 rok) | |||
| Religia dominująca | chrześcijaństwo | |||
| Strefa czasowa | UTC +2 - wschód
UTC +1 - zachód | |||
| Terytoria zależne | Wołoszczyzna (1478-1810)
Wenecja (1471-1550) | |||
Cesarstwo Rzymian, również Romania (gr. Βασιλεία των Ρωμαίων; Ῥωμανια) - państwo położone w basenie Morza Śródziemnego posiadające terytoria zamorskie w Azji oraz na Karaibach.
Za początek cesarstwa uznaje się podział starożytnego imperium po śmierci Teodozjusza Wielkiego na część wschodnią i zachodnią. Początkowo językiem urzędowym była łacina, jednak od czasów Herakliusza jest nim greka, aczkolwiek ze względu na wielokulturowy charakter państwa, w wielu regionach posługuje się językami regionalnymi.
Historia[]
Osobny artykuł: Historia Cesarstwa Rzymian
Polityka[]
Ustrój[]
- Osobny artykuł: Ustrój Cesarstwa Rzymian
Ustrój demokratyczny, monarchia z dwuizbowym parlamentem (kadencja pięcioletnia):
- Izbą Deputowanych (500 miejsc)
- Senatem (200 miejsc + senatorowie dożywotni)
Obie izby wybierane są w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, w głosowaniu tajnym.
Głową państwa jest Cesarz Rzymian. Posiada on szereg prerogatyw związanych z jego tradycyjną władzą są to: swobodne prawo odwoływania i desygnowania logotetów oraz mesazona, wydawanie dekretów z mocą ustawy, prowadzenie samodzielnej polityki zagranicznej i wewnętrznej, prawa rozwiązywania parlamentu i wprowadzania stanu nadzwyczajnego.
Panujący system polityczny jest uznawany za stabilny.
System partyjny[]
Rzymski system należy do wielopartyjnych. Scena polityczna jest rozdrobniona, jednak aktualnie najważniejsze partie skoncentrowane są w dwóch obozach - rządzącej koalicji partii konserwatywnych, w tym m.in. Partii Cesarskiej oraz pozostającej w opozycji, jednak współpracującej z rządem, Albańskiej Partii Pracy. Do głównych ugrupowań zalicza się:
- Partia Cesarska
- Partia Konserwatywno-Liberalna
- Albańska Partia Pracy
- Stowarzyszenie Italczyków
- Partia Koptów
Podział administracyjny[]
We współczesnym podziale administracyjnym cesarstwa wyróżnia się Katepanaty, Prowincje i Eparchie.
Katepanaty to jednostka, która jest zarządzana przez katepana wybieranego przez samorząd.
Eparchie to najpowszechniejszy rodzaj jednostki podziału administracyjnego. Zarządzana jest przez eparchę może obejmować wiele okręgów lub być obszarem metropolitalnym np. Konstantynopol, Antiochia czy Rzym. Zarządcom w Afryce, Kaukazie i Syrii przysługuje honorowy tytuł Egzarchy,
Prowincje posiadają największą autonomię, władzę wykonawczą sprawuje Doux, który wybierany jest w powszechnych wyborach.
Do 1971 istniał despotat Trapezuntu, w którym władzę sprawował despota z rodu Wielkich Komnenów, jednak ta jednostka została rozwiązana na podstawie nowelizacji Ustawy Administracyjnej z 1900.
Siły Zbrojne[]
Armia[]
Armia Rzymska w XV wieku była oparta na jednostkach zwanych allagion, liczących 300 ludzi, dowodzonych przez dowódcę zwanego allagatōr, na czele stał natomiast protallagatōr, podlegający megas domestikos. W tym czasie armia składała się z rodowitych Rzymian oraz żołnierzy zaciężnych (Słowianie, Łacinnicy). Osobistą gwardię cesarza stanowiły jednostki Gwardii Waregów (Anglovarrangoi), Paramonai (złożone z Greków) i Vardariotai (złożone ze Słowian i Węgrów), które łącznie liczyły ok. 1500 ludzi. Łącznie armia za czasów Maksymiliana liczyła 35000 żołnierzy i składała się ze 117 allagion.
Za czasów Jana Jakuba wprowadzono jednostkę tourma, która składała się z 6 allagion (ok. 1800 ludzi), dowodził nią tourmarchēs. Funkcje protallagatōra, przejął stratarchēs.
Pod koniec XV wieku tourmai były podzielone zgodnie z narodowością żołnierzy:
- 15 jednostek greckich
- 5 jednostek łacińskich, w tym 2 jednostki iberyjskie
- 4 jednostki słowiańskie
- 3 jednostki ormiańskie
- 2 jednostki tureckie
- 1 jednostka skandynawska
Łącznie służyło wtedy ok. 54000 ludzi, za czasów Franciszka (do 1550) łączna liczba urosła do 90000 i przywrócono temy (wyłącznie jako podział wojskowy, nie cywilny), w skład jednej thema wchodziło początkowo 5 tourmai (w 1805 powiększono ją do 10 tourmai)i dowodził nią stratēgos.
W 1806 wprowadzono katepanikioi, które składały się z 2 allagioi. Taki podział zachował się do dzisiaj:
| Jednostka | Liczebność | Jednostki Podległe | Dowódca |
|---|---|---|---|
| Stratos | 990 000 | 55 themata | Stratarchēs |
| Thema | 18 000 | 10 tourmai | Stratēgos |
| Tourma | 1 800 | 3 katepanikioi | Tourmarchēs |
| Katepanikion | 600 | 2 allagioi | Katepanō |
| Allagion | 300 | 3 kentarchiai | Allagatōr |
| Kentarchia | 100 | 10 kontoubernioi | Hekatontarchēs |
| Kontoubernion | 10 | brak | Dekarchos |
Gospodarka[]
Według danych z 2015r. Romania jest pierwszą gospodarką na świecie.
Cesarstwo zajmuje pierwsze miejsce w produkcji win na świecie, duży udział mają zbiory winogron oraz innych owoców rosnących w strefie śródziemnomorskiej, zboża uprawia się w dolinach rzecznych. Istotny jest przemysł włókienniczy (Tracja), wydobycie ropy naftowej (Mezopotamia), górnictwo również jest ważne, jednak ustawowo jest ograniczony urobek (Ustawa Ekologiczna z 1900). W Północnej Italii istnieje dobrze rozwinięty przemysł motoryzacyjny - produkuje się tam automobile i pojazdy szynowe (np. "Vasilevousa").
Ważne miejsce zajmuje turystyka, sprzyja temu obecność wielu obiektów wpisanych na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego m.in. Konstantynopol, Ateny, Rzym, Aleksandria, Antiochia czy Ktezyfon.
Kultura[]
Romania jest państwem tradycyjnie wielonarodowościowym. W zwyczajach można zauważyć widoczne wymieszanie się kultur, często różnych. Ludność rdzennie romejska zamieszkuje głównie południowe Bałkany i Azję Mniejszą.
Rytm życia rodzinnego w całym państwie jest wyznaczany przez zwyczaje i tradycje religijne. Obchodzonych jest niewiele świąt państwowych (najważniejszym jest 11 maja - święto przeniesienia stolicy do Konstantynopola), dużo ma charakter lokalny.
| Główne święta kościelne i państwowe w Cesarstwie Rzymian | ||
|---|---|---|
| Data | Nazwa polska | Nazwa oryginalna |
| 1 stycznia | Imieniny cesarza (święto św. Bazylego) | |
| 6 stycznia | Chrzest Pański | |
| 2 lutego | Spotkanie Pańskie | |
| 25 marca | Zwiastowanie Bogurodzicy | |
| ostatnia niedziela Wielkiego Postu | Niedziela Palmowa | |
| ruchome | Pascha | |
| 40. dzień po Passze | Wniebowstąpienie | |
| 50. dzień po Passze | Pięćdziesiątnica | |
| 11 maja | Święto Konstantynopola | |
| 12 maja | Święto Kobiet | |
| 6 sierpnia | Przemienienie Pańskie | |
| 15 sierpnia | Zaśnięcie Bogurodzicy | |
| 8 września | Narodzenie Bogurodzicy | |
| 14 września | Podwyższenie Krzyża Świętego | |
| 21 listopada | Wprowadzenie Bogurodzicy do Świątyni | |
| 25 grudnia | Narodzenie Pańskie | |
Sztuka[]
Nie ma jednego uniwersalnego stylu w sztuce rzymskiej. Ogromny wpływ miał styl średniowieczny. Z dzieł tego stylu najbardziej znane są ikony i mozaiki, które są charakterystycznym elementem twórczości wieków średnich.
Architektura[]
Cesarska architektura obejmuje szerokie spektrum wzorców, odróżniających Romanie od reszty świata. Najbardziej znanymi budowlami są m.in. Hagia Sofia w Konstantynopolu, Pałac wraz z ogrodami w Ktezyfonie, Partenon w Atenach czy wykute w skale miasta Kapadocji (Korama).
Kuchnia[]
Kuchnia rzymska ewoluowała przez dwa tysiąclecia, jednak dalej ważnymi składnikami diety mieszkańców cesarstwa są owoce morza, warzywa, owoce, czy sery. Romania to tygiel narodów, a więc również kuchni, które zmieniały się z czasem.
Kalendarz[]
W Cesarstwie Rzymian używa się zreformowanego kalendarza juliańskiego. Od 691 do 1700 w liczeniu lat używano rachuby późnorzymskiej (lata liczono od 1 września 5509 r. p.n.e). W 1700 wprowadzono podwójny system datowania (wraz z erą dionizyjską). Na początku XIX wieku zaczęto odchodzić od starego porządku, jednak dopiero edykt cesarski z 1862 uznał system łaciński (jak go nazywano w cesarstwie) za jedyny obowiązujący, do dzisiaj jednak niektóre Kościoły używają wcześniejszej rachuby.
Środki masowego przekazu[]
Teleorazja[]
Początki teleorazji sięgają 1923, kiedy rzymski wynalazca Aleksander Floros pokierował pierwszą transmisją z Konstantynopola do Antiochii. Pierwsza stacja teleorazyjna powstała w 1928 w stolicy i weszła w skład powołanej spółki ΤΟΡ (Τηλεορασις Ρωμανια). Rok później połączono ją z Radiem Rzymskim tworząc RTR (Ρωμαιικη Τηλεορασις και Ραδιοφωνια - ΡΤΡ). Regularne nadawanie rozpoczęto po wojnie w 1937. Pierwszym w pełni prywatnym programem była działająca w latach 1954-1992 Eleutheria.
Uprzedzenia etniczne[]
Rzymianie jest znana ze swojego sposobu odnoszenia się do innych narodów. Do dziś zachowało się dość pejoratywne zabarwienie słowa Łacinnik (Latinos) oznaczające bądź mieszkańców Europy Zachodniej posługujących się językami romańskimi (podobne znaczenie ma słowo Frank-Frangos), w tym Italczyków, lub rzadziej chrześcijan obrządku łacińskiego.
Mieszkańcy cesarstwa swoje państwo określają potocznie jako Oikoumenē - zamieszkana ziemia, co wraz z lekceważącym stosunkiem Rzymian (zazwyczaj mieszkańców wsi) do Barbaroi (obcy) utrwaliło stereotyp mieszkającego w Romanii jako ksenofoba.
| ||||||||||||||
